7 disruptieve zorginnovatie-voorspellingen voor 2016 deel 1

8 januari 2016

In 2013 had ik het genoegen om met de Nederlandse delegatie van REshape mee te gaan naar Futuremed2020, het congres van Singularity University in Amerika. Over deze reis en mijn ervaringen blogde ik destijds. In één van de blogposts beschreef ik 7 trends rondom exponentiële technologieën die de zorg op z’n kop gaan zetten. Hebben deze trends de tijdgeest overleefd? En wat kunnen we in 2016 in Nederland verwachten? In deel 1 mijn eerste 3 voorspellingen.

Voorspelling 1: diagnostiek op afstand neemt een vlucht

Als eerste trend beschreef ik in 2013 de opkomst van nieuwe imaging technologieën en 3D-technieken voor het veel nauwkeuriger uitvoeren van een diagnose, soms realtime. Die ontwikkeling is er absoluut nog steeds, samen met de opkomst van mobiele imaging mogelijkheden, zoals echo of ultrasound gekoppeld aan de smartphone of tablet. Ik voorspel dat dit in 2016 zelfs een vlucht gaat nemen, waarbij getrainde zorgverleners gewoon thuis een echo kunnen maken. 'Ik voorspel dat dit in 2016 zelfs een vlucht gaat nemen, waarbij getrainde zorgverleners gewoon thuis een echo kunnen maken'

Naast deze diagnostische imaging verwacht ik voor 2016 nog twee belangrijke aanvullingen op het domein van beeldverwerking: de slimme bril en Virtual Reality.

Slimme bril voor wondzorg

Google Glass Enterprise’ is de opvolger van de eerste slimme bril van Google. De tweede versie is echter meer gericht op de zakelijke markt. In de thuiszorg kan de bril er bijvoorbeeld voor zorgen dat een specialist uit het ziekenhuis live kan meekijken. En dat biedt mogelijkheden voor de doorontwikkeling van Wondzorg 2.0, zoals zorginnovator Hans Hoonakkers met de eerste versie liet zien bij zorgorganisatie Careaz. En zo zijn er nog veel meer toepassingen te bedenken, ook in andere delen van de zorg, bijvoorbeeld de ervaringen van eerdere GoogleGlass-pioniers Lucien Engelen of chirurge Marlies Schrijven

Of de Google Glass uiteindelijk de echte vormfactor is die de doorbraak van Augmented Reality Glasses veroorzaakt, dat vraag ik me wel af. Er zijn vele kapers op de kust, zoals de Microsoft Hololens en vele kleinere initiatieven. Hoe dan ook, de slimme bril staat in 2016 in elk geval garant voor weer veel nieuwe inzichten op dit spannende terrein.

Virtual Reality

Ook gaat Virtual Reality in 2016 in mijn ogen forse stappen maken. Een echte doorbraak bij consumenten zie ik dit jaar nog niet gebeuren. De nieuwe versies van ‘Oculus-rift-achtige’ apparaten worden echter wel steeds betaalbaarder en aantrekkelijker voor ontwikkelaars. 

Voor de zorg voorspel ik dat in 2016 de eerste toepassingen echt tractie zullen krijgen, zoals wat collega ondernemer Jaap Maljers doet met zijn Incision Academy. Met VR- en 3D-techniek creëert hij een hele nieuwe vorm van onderwijs voor chirurgen. Dat zowel in westerse landen maar ook in de derde wereld is toe te passen. Bedenk eens hoe dit de zorg daar echt kan verder helpen!

Voorspelling 2: meer serieuze health apps op recept 

De tweede trend was ‘het voorschrijven van apps in de zorg’. Deze is maar heel magertjes uitgekomen, vind ik tot nu toe. Natuurlijk zijn er gigantisch veel apps in de zorg gekomen. Maar als we heel eerlijk zijn, dan zijn de meeste apps vooral consumenten apps die nauwelijks echt in zorgprocessen zijn geïntegreerd. Je kunt er voornamelijk je gezondheid mee bijhouden of er informatie over een ziektebeeld in vinden. 

Het echt voorschrijven van apps door een arts gebeurt wel. Ik had echter verwacht dat dit sneller zou gaan. 

Mooie voorbeelden zijn er gelukkig in Nederland met onder meer Behandelpad en Physitrack. Ook zie ik dat steeds meer ziekenhuizen en zorgorganisaties samenwerken om tot echte integratie van apps in de zorgprocessen te komen, zoals onze zorgpartners Zuidzorg en St. Anna. Daar schrijven zorgverleners de apps cContact voor beeldzorg en cVitals voor telemonitoring voor en zetten zij ze in het behandelproces in. Een mooi recent voorbeeld waardoor ziekenhuisbezoek voor patiënten met COPD wordt voorkomen, zie video:

Voor 2016 voorspel ik meer van dit soort voorbeelden. Ook komen er dit jaar meer consumenten apps die gekoppeld worden aan de zorg, zoals CliniCloud. Met deze app kan iemand zelf via de aan de iPhone gekoppelde stethoscoop of -thermometer naar zijn longen luisteren of temperatuur opnemen. En vertrouw je het niet, dan deel je deze gegevens via de app in een live videoconsult met een arts on demand.

Voorspelling 3: inzet sensoren en wearables wordt ‘normaal’

De opkomst van sensoren en wearables is een trend die nu echt werkelijkheid aan het worden is. De mogelijkheden worden steeds beter en de techniek steeds goedkoper. Ondanks de belofte, zijn we er echter in mijn ogen nog niet helemaal. Voor 2016 voorspel ik dan ook 3 belangrijke discussies die ontstaan rondom de inzet van deze technologieën:

1) Welke wearables zijn betrouwbaar?

Het is heel moeilijk voor zorgverleners en voor consumenten het ‘kaf van het koren’ te scheiden. Wij hebben zelf met het UMC Utrecht een ‘validatiestraat’ voor wearables opgezet waar promovendus Martine Breteler onderzoek doet naar de betrouwbaarheid van wearables, ook als ouderen of kwetsbare mensen ze gebruiken. 

Zonder nu al resultaten te willen verklappen, kan ik al wel vertellen dat er een erg groot verschil is en lang niet alle - veelal door de bedrijven mooi gepresenteerde devices - zijn toepasbaar in de professionele zorgverlening. Zeker niet bij kwetsbare mensen. Validatie en onderzoek is dan ook cruciaal. Zie ook Martine's blogpost over onderzoek naar wearables en patiëntveiligheid.

2) Van wie is de persoonlijke data?

De tweede discussie die ik voorzie gaat over het eigendom van data. Wie is de eigenaar? En wat gebeurt er met persoonsgegevens? Voor steeds meer bedrijven (groot en klein) is data een belangrijk onderdeel van hun verdienmodel. Op zich is daar niets mis mee. Het wordt een probleem als een bedrijf hierover niet transparant communiceert en je als gebruiker niet weet hoe het precies in elkaar zit. En dat is helaas vaak het geval. Veelal ontbreekt een net privacyreglement of transparantie over het verdienmodel. 

Ik denk dat een helder beleid hieromtrent heel belangrijk is. Bij FocusCura zijn we dan ook van mening dat data patiënten zelf toekomt. Daarover meer in een latere blog. 

3) Hoe gaan we ‘gadgets’ goed gebruiken in de zorg?

Een app of wearable is nog geen ‘nieuwe zorg’. Hoe mooi de nieuwste wearables, slimme kledingstukken of tricorders ook zijn. Het blijven ‘gadgets’. Pas als we in staat zijn om deze ‘gadgets’ echt in te passen in nieuwe zorgprocessen, dan zijn we in staat de zorg echt te veranderen. En daarvoor zal naast techniek en organisatie, ook de financier van de zorg – de zorgverzekeraar – aanpassingen in de inkoop moeten doen. Immers, het betekent dat niet de doorgebrachte tijd in de spreekkamer meer leidend is voor vergoeding, maar zorg op afstand, via slimme algoritmen of zelfs het voorkomen van ziekenhuisbezoek of -opname.

'Een belangrijke voorspelling van mij is dat in 2016 de eerste verzekeraar aankondigt echt deze nieuwe zorgprocessen grootschalig in te kopen' Een belangrijke voorspelling van mij is dat in 2016 de eerste verzekeraar aankondigt echt deze nieuwe zorgprocessen grootschalig in te kopen. En dat is pas het begin…

Tot zover deel 1. In deel 2 van ‘7 disruptieve zorginnovatie-voorspellingen voor 2016’ doe ik nog 4 voorspellingen, onder meer over Artificial Intelligence, Robots en slimme personenalarmering. Tot die tijd ben ik benieuwd of u het eens bent met deze voorspellingen of niet? En of u aanvullingen heeft? 
Via Twitter en LinkedIn ga ik graag in discussie! 

Voor nu wens ik u een gezond en innovatief 2016! 

Benieuwd naar deel 2? Lees hier '7 disruptieve zorginnovatie-voorspellingen voor 2016 deel 2'.