De vaak vergeten voorwaarde voor zelfstandig thuis wonen...

15 maart 2016

Inbraak, sleutelverlies, pincodes kwijt. De afgelopen 1,5 jaar sprak ik vele cliënten, zorgverleners en bijna 65 slotfabrikanten in binnen- en buitenland om tot een oplossing te komen voor het sleutelprobleem in de thuiszorg. In dit blog deel ik enkele verhalen die zij mij vertelden. Welke problemen ervaren zij precies? En wat is volgens mij de oplossing?

Een belofte aan mijn oma

Inmiddels een aantal jaren terug overleed mijn oma. Een hele lieve vrouw die altijd voor ons klaarstond. Ze was zeer gehecht aan haar eigen huis, haar eigen omgeving. Dus toen jaren daarvoor mijn opa was overleden, besloot ze met behulp van alarmering thuis te blijven wonen. Al vrij snel bleek dat steeds intensievere zorg nodig was. 

'Ik lees overal dat het onveilig is. En bovendien kan iedereen zien dat ik hulpbehoevend ben door die pukkel aan mijn deur' Op een gegeven moment belde ze mij ongerust op. 'Daan', zei ze, 'van de thuiszorg moet ik verplicht een pincodekluisje aan mijn deur, omdat ik zelf niet snel genoeg de deur kan opendoen. Maar ik lees overal dat het onveilig is. En bovendien kan iedereen zien dat ik hulpbehoevend ben door die pukkel aan mijn deur.' Het viel niet mee om haar gerust te stellen.

BlackOps-project

Het ergste was dat ik wist dat ze gelijk had maar dat ik er op dat moment niets aan kon doen. Er waren wel oplossingen voorhanden, maar deze waren door het wegvallen van beleidsregels voor veel thuiszorgorganisaties niet meer te bekostigen. En het principe van ‘moedersleutels’ werkte door de veelheid aan kleinschalige wijkteams ook niet meer.

Er moest iets veranderen.

Vanuit een klein team binnen FocusCura – BlackOps ‘WoningToegang' – gingen we in gesprek met cliënten en zorgverleners om de ideale sleuteloplossing te vinden.

Verhalen van cliënten

Als startpunt voor onze reis spraken we met cliënten zelf. Immers, zij zijn degene die zich veilig en geborgen moeten voelen. Maar wat vinden zij nu belangrijk? Wat snel bleek: het plaatsen van een sleutelsysteem roept emotie op.

Mijn fysieke sleutel 

Het eerste waar bijna iedere oudere mee komt, is de wens om een gewone sleutel te behouden om zelf de deur mee te openen. Op zich logisch, want een fysieke sleutel heeft iets. Je krijgt het van je makelaar onder toeziend oog van een notaris. Deze sleuteloverdracht is meer dan symbolisch. En veel ouderen hechten er enorm aan.

Reumatische handen

Maar de emotie gaat verder dan alleen de sleutel zelf. Denk bijvoorbeeld aan het breekwerk om sloten te vervangen, waarbij met name het schilderwerk voor veel senioren heilig is. En wat als zo’n sleutelsysteem er eenmaal zit?

In testen in ons Futurelab werd al snel duidelijk dat veel sleutelsystemen helemaal niet geschikt zijn voor ouderen. Vele hebben gladde draaisystemen aan de binnenzijde van de deur en die vergen de nodige ‘skills’. Zeker voor mensen met artrose of reumatische handen zijn ze moeilijk te bedienen.

En dan is er het probleem van batterijen die regelmatig opgeladen moeten worden. Wat als je voor de deur staat en de batterij is leeg? 

Veiligheid in het geding 

Heel veel ouderen blijken bovendien bekend met de waarschuwingen van ouderenbond Unie KBO. Deze trok de afgelopen twee jaar in de media een aantal keer aan de bel over onveilige sleutelsystemen. Er werden zelfs kamervragen over gesteld.

‘Uit onderzoek van de regionale kranten blijkt dat vorig jaar 649 keer is ingebroken bij ouderen, nadat het sleutelkastje was gekraakt. Dit soort inbraken komt steeds vaker voor doordat thuiszorgorganisaties het gebruik van sleutelkastjes vaak verplicht stellen.’ Bron: Radar

Keuze geeft eigen regie

'Het belangrijkste dat de senioren desgevraagd aangeven, is dat zij een keus willen hebben' Het belangrijkste dat de senioren desgevraagd aangeven, is dat zij een keus willen hebben. Ze willen niet verplicht worden tot een bepaald type sleutelsysteem. Voor sommigen geldt dat zij niet bereid zijn om meer dan een paar euro per maand uit te geven. Terwijl anderen liever iets meer investeren in een onzichtbaar systeem. De behoeften zijn zeer uiteenlopend.

Kortom, de ideale oplossing moet passen bij de voorkeuren van een cliënt, diens deur en voorzien zijn van een SKG-keuring. En het liefst zo dat de cliënt zelf een gewone sleutel houdt!

Verhalen van zorgverleners

Naast cliënten lopen ook zorgverleners dagelijks tegen het sleutelprobleem aan. We onderzochten ook hun ervaringen, hieronder enkele exemplarische verhalen. 

Pincodelijstje kwijt

Om meer begrip te krijgen van de dagelijkse gang van zaken, mocht ik een tijdje geleden met een wijkverpleegkundige van de avonddienst mee. Het was een rustige avond en om half tien gingen we op verzoek van het ziekenhuis kijken bij een oudere vrouw. Bij de voordeur aangekomen, grabbelde de wijkverpleegkundige in haar tas. Ze zocht naar het lijstje waarop ze met de hand de pincodes had geschreven van alle sleutelkluisjes in de hele regio. Ze vond hem en tikte behendig de pincode van mevrouw in.

Nadat we weer in de auto zaten en al bijna bij de volgende cliënt waren, zocht ze weer naar haar lijstje. Ze schrok. Ze was het lijstje met alle pincodes kwijt... 

Gelukkig lag deze nog op de tafel van de vorige cliënt. Maar je moet er toch niet aan denken dat zo'n lijstje in verkeerde handen valt.

Regiosleutel ontbreekt

Een andere situatie kwam naar voren toen ik een lezing gaf in een regio waar ze de acute zorg in een samenwerking hebben geregeld. Dit betekent dat niet elke zorgorganisatie zelf meer een acuut team heeft, maar dat er een overstijgend team is voor de hele regio. 

'Helaas wordt het team tot de dag van vandaag geconfronteerd met grote problemen rondom de toegang tot woningen. Er is namelijk geen standaard in de regio' Helaas wordt het team tot de dag van vandaag geconfronteerd met grote problemen rondom de toegang tot woningen. Er is namelijk geen standaard in de regio. De ene zorgorganisatie gebruikt pincodekluisjes, de andere heeft Clavisio’s en weer een andere elektronische cilinders. 

Voor het acute team een drama, omdat ze met allerhande sleutels van allerlei organisaties en wijken moeten rondlopen. Heel onveilig als je bedenkt dat deze teams bij nacht en ontij op pad moeten! Wat als een medewerker overvallen wordt?  

Sleutelkluisjes bij een centrale toegangsdeur. Afbeelding van FocusCura.

Ingewikkelde app

Gelukkig zijn er ook innovaties. Ook die bekeken we en ik was dan ook erg benieuwd naar het verhaal van een verpleegkundige die deelnam aan een pilot voor een sleutelsysteem. Ze kreeg een app op haar smartphone geïnstalleerd om deuren te openen en ging vol goede moed op pad, blij dat haar sleutelprobleem was opgelost.

Na enkele weken kregen we verslag. En dat was helaas niet best. 

Wat bleek, de app was zo ingewikkeld dat ze haar telefoon bijna tegen de muur had gegooid. Ze moest eerst codes intoetsen, de cliënt opzoeken in een lijst en dan weer allerlei vervolghandelingen doen. Het kostte haar zomaar een paar minuten als ze voor de deur stond om haar telefoon te pakken en de handelingen uit te voeren. Zonde van de tijd. 

Veelkoppige draak...

'Het vinden van de ideale sleuteloplossing leek op een veelkoppige draak...' Deze verhalen zijn slechts een greep uit de vele reacties die we kregen. Zo waren er nog verhalen over onzorgvuldig beheer van moedersleutels. Of discussies met cliënten over wie er binnen was geweest als een systeem dat niet kon registreren. 

En dan is er nog het probleem met de inzet van invalkrachten. Hoe zorg je dat zij veilig naar binnen kunnen bij een cliënt? 

En natuurlijk het terechte punt van de kosten nu er geen beleidsregels meer zijn en cliënten zelf moeten betalen. Hoe zorg je ervoor dat het voor de cliënt betaalbaar blijft en hoe regel je dat zonder al te veel administratieve rompslomp? 

Het vinden van de ideale sleuteloplossing leek op een veelkoppige draak...

Think Different: een sleutelfamilie

Heel eerlijk: zelfs wij hadden de moed bijna opgegeven. Maar toch, plots, op een hele gewone vrijdagmiddag in ons Futurelab beseften we ineens wat we verkeerd deden. We dachten in één oplossing voor iedereen, terwijl de oplossing zit in wat we zelf intern inmiddels 'een sleutelfamilie' noemen.

Een oplossing in meerdere varianten, waarin de cliënt de veiligheid en zekerheid krijgt die nodig is en de zorgverlener het gemak van een innovatieve oplossing in een eenvoudige app. Met op de achtergrond onze Servicedesk voor het beheer van virtuele sleutels. Klinkt futuristisch? Wij introduceren het en maken het als eerste bekend aan onze zorgpartners in Nederland en België. Hier alvast een sneak preview.

Herkent u één van deze problemen? Of Wilt u reageren op onze oplossing? Graag ga ik met u in gesprek op LinkedIn en Twitter.