Stop met het implementeren van eHealth!

24 maart 2016

WAARSCHUWING: ik maak me zorgen. En die zorgen wil ik in dit blog met u delen. Mogelijk raak ik daarmee een aantal heilige huisjes van techneuten die geloven dat de zorg enkel bestaat uit eentjes en nulletjes. Helaas. De zorg is anders. De zorg gaat over mensen en mensen zijn niet te 'meten' of te digitaliseren. Wel kan technologie in dienst van mensen veel betekenen. De grote vraag is hoe. 

Technologie heeft ons veel gebracht en ontwikkelt zich razendsnel. Het is dan ook niet vreemd dat we een sterk geloof hebben dat techniek ons kan helpen bij het oplossen van grote problemen. Ook in de zorg. Toch is er een valkuil.

De laatste tijd buitelen congressen, beurzen en artikelen over elkaar heen. Het idee heerst dat als zorgorganisaties technologie niet snel genoeg implementeren, Silicon Valley startups of bedrijven als Apple en Google hun plaats overnemen. Met dit blinde geloof ontstaan een aantal heilige huisjes. Ik noem er 3.

1 ‘We are doomed’

Hele volksstammen willen u doen geloven dat u straks niet meer bestaat als u nieuwe technologieën niet snel genoeg omarmt. 'Bij mij doemt het beeld op dat we straks alleen nog append, met robots dansend en geadviseerd door kunstmatige intelligentie zorg krijgen' Bij mij doemt het beeld op dat we straks alleen nog append, met robots dansend en geadviseerd door kunstmatige intelligentie zorg krijgen. Vaak worden andere sectoren genoemd, zoals de taxi- of reiswereld. Daar hebben technologiebedrijven gevestigde partijen overbodig gemaakt door disruptie. Toch?

Even wat feiten. Booking heeft inderdaad de reisbranche op een fantastische manier veranderd. Maar hotels werden niet overbodig. Ook Uber is een revolutie in taxivervoer en met het in Nederland illegale Uberpop maken ze taxichauffeurs het leven zuur. Maar Uber leidt ook jaarlijks een miljard verlies. Bovendien is Uber erg beperkt verkrijgbaar, namelijk alleen in dichtbevolkte plaatsen waar geld verdiend kan worden.

Niet echt een lekker vooruitzicht voor ons zorgstelsel lijkt mij.

 

2 ‘It's all about data!’

Flauwekul. In de zorg 'it's all about humans'. En inderdaad, mensen genereren data. Heel veel zelfs. Echter, alleen data is iets waar je 'Flauwekul. In de zorg 'it's all about humans' helemaal niets aan hebt. Een mooi verhaal komt van professor Kalkman, anesthesioloog in het UMC Utrecht, waarmee ik samen een promovendus begeleid die onderzoek doet naar cVitals voor telemonitoring.

Als voormalig hoofd van de IC is professor Kalkman al jaren gespecialiseerd in monitoring. Toen in de jaren tachtig nieuwe IC-apparatuur in opkomst was kwamen er mooie beloftes. Er zou zoveel data uit deze nieuwe apparatuur komen dat als we die zouden analyseren, hele ziektes voorkomen konden worden. Wat bleek, data zonder context zegt helemaal niets. 

Data is een middel dat goed weergegeven dingen inzichtelijk maakt. En daar zit nog wel de crux. Want 'it takes two to tango'. Dus als we die data en alle databronnen, zoals wearables, niet zinvol in het zorgproces kunnen toepassen, dan blijven het geestige gadgets. Leuk voor even. Ik vrees zelfs dat ze onze schaars beschikbare artsen en verpleegkundigen dan eerder gaan afleiden dan dat ze waarde toevoegen.

3 ‘You need an app’

Wat ik de laatste tijd ten slotte heel veel tegenkom is het idee dat met een app een zorgorganisatie plots modern is. Er wordt een subsidie (vaak 'geldpotje' genoemd) gezocht. Allerlei mensen in de organisatie worden bevraagd over welke functies ze willen. 

Een slimme programmeur moet vervolgens een appje maken. Totaal losstaand van de rest van alle gebruikte zorgsystemen en zorgprocessen. Veelal gebouwd rond het eigen logo of huisstijl in plaats van de gebruikers die met het appje moeten gaan werken. 

Ook al is dit heel leuk en inspirerend, dit soort projecten stoppen meestal als het geld of de subsidie op is. Want van wie wordt het probleem nu eigenlijk opgelost?

Moeten we dan maar niets doen?

Nee. Dat ook niet. Echter het startpunt van heel veel discussies over technologie in de zorg raakt in mijn ogen momenteel niet de werkelijke essentie.

'Dan wordt zorg een product voor de rijken. Een doemscenario in mijn ogen' Als zorgsector stevenen we namelijk nog steeds af op een gigantisch probleem en dat vergeten we allemaal weleens. Als de kosten op het huidige niveau doorstijgen, dan staat de solidariteit van ons zorgstelsel onder druk. Met andere woorden, als we niet wezenlijk dingen anders gaan doen, dan kunnen we de zorg straks niet meer betalen. En mogelijk hebben we op termijn als gevolg van de vergrijzing ook te weinig gediplomeerde handen om aan alle zorgvragen te voldoen. Dan wordt zorg een product voor de rijken. Een doemscenario in mijn ogen.

U bent harder nodig dan ooit

Met enkel een appje, wat slimme data of een robot gaan we het probleem niet oplossen. We moeten fundamenteel anders denken. Technologiebedrijven zoals Apple en Google zijn inderdaad geïnteresseerd in de zorg omdat daar een gigantische noodzaak is dingen anders te doen. Maar ze maken u als zorgverlener niet overbodig. Sterker nog. U bent harder nodig dan ooit. 

Klantbeleving: de cliëntbehoefte centraal

Wat we wel kunnen doen, is goed kijken naar andere sectoren en leren van hun ervaringen. Wat je dan ziet, is dat technologie geen doel is, maar dat het ingezet wordt om klantbelevingen te optimaliseren en te stroomlijnen. Die benadering is in de zorg ook hard nodig, want daar wringt de schoen. 

En ook al klinkt dit eenvoudig, toch is dit absoluut niet makkelijk. Het grijpt namelijk fundamenteel in op organisaties. Geen appjes aan de oppervlakte, maar een nieuwe 'way of living' waarbij zorgorganisaties zijn aangepast aan het digitale tijdperk. En dat zonder eigen waarden los te laten.
Mijn eigen ervaring is dat dit echt lastig is. Je voelt je soms onzeker. Moet je al het oude loslaten? 

Nieuwe zorgwereld mogelijk door eHealth

Om succesvol technologie in de zorg in te kunnen bedden, is daarom sterk leiderschap nodig dat alle nieuwe digitale mogelijkheden kan verbinden met de kernwaarden van het zorgbedrijf. In mijn geval de wens om tot menselijke, warme en betaalbare zorg te komen. 

'Door deze verbinding tussen visie op zorg en alle moderne technologie wordt het mogelijk zorg op een hele andere manier te organiseren.' Dit besef is de wezenlijke innovatie. Want door deze verbinding tussen visie op zorg en alle moderne technologie wordt het mogelijk zorg op een hele andere manier te organiseren. Op een manier die een paar jaar geleden ondenkbaar was. 

Zo kunnen sensoren thuis ogen en oren vormen, waardoor iemand niet in een verpleeghuis met 24-uurs toezicht hoeft te worden opgenomen. Dankzij mobiele techniek is informatie of zorgcontact plaats- en tijdsonafhankelijk, zodat zorgverleners zelf hun werk kunnen regelen. En mensen kunnen met slimme apps thuis metingen doen en via beeldzorg communiceren waardoor ze niet steeds naar het ziekenhuis hoeven en ziekterisico’s eerder worden opgemerkt. Allemaal voorbeelden waar dankzij technologie menselijke zorgverleners tijd kunnen overhouden voor die patiënten die extra aandacht nodig hebben.

Technologie in dienst van mensen

Als je als zorgorganisatie eenmaal de juiste sleutel hebt gevonden, dan kan je nog veel beter aansluiten op de (veranderende) wensen van cliënten. Eigenlijk precies zoals de succesvolle technologiebedrijven doen. Technologie in dienst van mensen in plaats van andersom.

Een heel mooi voorbeeld hiervan vind ik hoe De Zorggroep in het Limburgse Venlo eHealth breed inzet om de zorg te verbeteren. Zij ondersteunen bijvoorbeeld mensen met een dementerende partner via cContact. Deze mensen weten vaak vooraf niet wanneer zij iemand nodig hebben. Dan is het zeer waardevol dat je als mantelzorger op elk gewenst moment iemand kan raadplegen. Gewoon om even je verhaal kwijt te kunnen, zie de video.

Nieuwe vormen van samenwerken

Om deze nieuwe zorgwereld te creëren is er tenslotte naast leiderschap, betrokken zorgverleners en cliënten nog een laatste ding nodig. En dat is het besef dat je als zorgorganisatie nieuwe en andere partners nodig hebt. De complexe, digitale wereld gaat zo hard dat het nauwelijks bij te benen is. Je zult daarom nieuwe relaties moeten opbouwen met digitale bedrijven om sámen te werken aan het inrichten van de zorg van morgen. Of zoals ik het vaker zeg: slimme technologie voor warme zorg!

Vandaar de titel van dit blog, die in me opkwam na het zien van een LinkedIn bericht van mijn gewaardeerde relatie Joep de Groot (zie afbeelding). Hij slaat volgens mij de spijker op zijn kop.

Hoe u dit dan concreet aanpakt? En welke nieuwe zorgwereld dan ontstaat? Dat deel ik in een volgend blog. Ik geloof dat we door samenwerken ervoor kunnen zorgen dat ook over 5 of over 10 jaar onze zorg nog betaalbaar, warm en menselijk is!