5 succesfactoren voor zorginnovatie: past u ze al toe?
In een vorig blog vertelde ik over de manier waarop je innovatie in je organisatie borgt. Maar hoe doen innovatieve zorgorganisaties dat nu? Wat is hun geheim en wat hebben ze gemeen? Vaak zie ik dat organisaties denken dat innovatie een ‘trucje’ is. Dat is het zeker niet. In dit blog 5 succesfactoren in de care, inclusief enkele voorbeelden uit de praktijk.
1. Innoveer met een visie
Om te innoveren moet er binnen een organisatie een sfeer ontstaan om de ‘status quo’ aan te willen vechten. En dat begint vaak bij een stelling van de directie die mensen soms aan het schrikken maakt.
'Innovatie is niet iets dat ‘erbij’ wordt gedaan, maar moet in het DNA van de organisatie zitten, gebaseerd op een visie' Zo kan ik me goed herinneren dat de bestuurder van Siza tijdens 50 jaar Het Dorp zei: “onze missie is geslaagd als we cliënten helpen echt zelfstandig te blijven, zelfs zo zelfstandig dat ze ons niet meer nodig hebben.” Zo'n uitgesproken visie zet de organisatie aan het denken over de echte wens van de cliënt.
Inmiddels behoort Siza tot de meest innovatieve zorgorganisaties in hun vakgebied. In PAS-woningen kunnen mensen met een handicap logeren en innovaties uitproberen (‘passen’). Bijna 1000 cliënten worden op afstand via beeldzorg begeleid. En op het nieuwe Dorp komt een state of the art innovatiecentrum voor onder meer robotica.
Innovatie is niet iets dat ‘erbij’ wordt gedaan, maar moet in het DNA van de organisatie zitten, gebaseerd op een visie.
2. Creëer langdurige zorginnovatie
Als innovatie echt vertaald is in een visie, dan komt de volgende stap. En dat is niet het lukraak starten van een pilot. Nee, succesvolle innovators gaan niet over 1 nacht ijs, maar creëren een innovatieprogramma dat een aantal jaren bestrijkt. ''Failure is an option' hoort ook bij innoveren.'
Bovendien vult de directie niet in waarmee men moet starten. Wat zij wel doen is een medewerker vrijmaken, veelal zelf zorgverlener van origine, die met een klein team van 2 tot 3 mensen de knelpunten in de organisatie op pragmatische wijze in kaart gaat brengen. Samen met cliënten en medewerkers. En de belangrijkste knelpunten leiden tot de eerste innovatieprojecten.
Dat dit werkt, is bijvoorbeeld te zien bij ZuidZorg met hun Innovatie Werkplaats, Proteion met een eigen lectoraat of het innovatieteam van Beweging 3.0. Allemaal innovatieteams die zelf verkennen wat nodig is. Die ook de ruimte hebben om projecten te stoppen, bijvoorbeeld als een keer een idee niet werkt. 'Failure is an option' hoort ook bij innoveren.
Koningin Maxima ontmoet mevrouw Moret en Jonneke Bodzinga, van het innovatieteam van Beweging 3.0.
Een mooi voorbeeld vind ik ook het 9 jaar geleden opgerichte Domoticazorg van ZZG Zorggroep. Zij wisten in de afgelopen jaren al vele innovaties succesvol op grote schaal te implementeren. Geen pilots maar echte veranderingen op basis van behoeften van cliënten en medewerkers.
3. Zorg dat de basis op orde is
Zo’n innovatieteam kan natuurlijk alleen succes hebben als de basis goed is. Dat klinkt logisch, maar is het lang niet altijd. Denk aan zaken als een wifi-internetverbinding op locaties en moderne devices voor medewerkers.
Een prachtig voorbeeld waar ik zelf best wel gefrustreerd van werd in het begin, was bij zorgorganisatie Omring uit Hoorn. Zij volgden een zeer gedegen aanpak. En met succes. De man verantwoordelijk voor innovatie en ICT in het concern hield lange tijd de start van het zorgvuldige door ons en de projectleider geplande Beeldzorg-project tegen.
Althans, dat dacht ik. In wezen nam hij een perfect besluit door eerst te zorgen dat alle medewerkers uitgerust waren met de nodige infrastructuur, alvorens te starten met iets nieuws. Zorgverleners kregen een iPhone en bereikbaarheid van de teams werd virtueel ingericht, zodat er geen callcenter nodig is en contacten direct in de teams verlopen.
Pas toen dat stond, werd gestart met beeldzorg. En omdat de basis zo goed was, gingen de innovaties daarna razendsnel en werden ze ook echt onderdeel van de zorg, in plaats van iets ernaast.
Vergelijkbare ervaringen zag ik bij Azora, ActiVite en MeanderGroep Zuid-Limburg waar ze ook eerst de ICT-basis voor ambulante medewerkers perfect regelden, voordat ze verder gingen.
4. Richt je op processen
'Zorgorganisaties die succesvol innoveren richten zich niet op techniek. Zij richten zich op procesveranderingen' Zorgorganisaties die succesvol innoveren richten zich niet op techniek. Zij richten zich op procesveranderingen. Mooie voorbeelden zijn Vitras en Evean. Die laatste organisatie kreeg er zelfs een prestigieuze nominatie voor.
De video van zorgorganisatie ZuidOostZorg toont het belang van de betrokkenheid van ideeënkampioenen (medewerkers) bij deze procesverandering. Dit zorgt ervoor dat innovaties niet gestapeld worden op de huidige zorg, maar er daadwerkelijke substitutie of preventie plaatsvindt.
Een bekende visionaire zorgorganisatie die al veel langer deze focus heeft, is Sensire die hierover onderstaande animatie maakte:
Bron: YouTube-kanaal Sensire
5. Focus: start klein en doe
Het laatste kenmerk uit mijn observaties is focus. Enerzijds gaat focus over durven kiezen. Je kunt niet alles tegelijk. Innoveren is leuk - zeker met alle technologische ontwikkelingen - maar heeft ook het gevaar vluchtig te worden. Immers, je rent gemakkelijk van idee naar idee en als je dan terugkijkt, constateer je dat er eigenlijk niets van de grond is gekomen.
Veel respect omtrent focus heb ik voor De Zorggroep. Hun innovatieteam vraagt uit en kiest steeds heel bewust wat ze gaan doen en richt zich dan maximaal op dit ene onderwerp. Pas als het echt staat, gaan ze door met het volgende. Zo hebben ze bijvoorbeeld prachtige innovatieve ondersteuning gerealiseerd voor mantelzorgers van mensen met dementie. Dit is door In voor zorg! in beeld gebracht.
Begin, want niets blijft hetzelfde
Een tweede aspect van focus is D-O-E-N. En dat kan alleen als je klein begint. Snel verzandt men in eeuwige discussies omtrent business cases, leverancierskeuzes en contracteringen. De discussies gaan dan over wat er gaat gebeuren als… Maar vaak weet je niet of iets een succes wordt. En wat je wel weet, is dat niets hetzelfde blijft. Er komen nieuwe leveranciers. En de financiering van zorg verandert.
Natuurlijk is het thema belangrijk, maar begin klein zodat het risico te overzien is. En wees flexibel, zodat je organisch kunt groeien als je idee succesvol blijkt. Door continu data te meten van je zorginnovaties, kan je snel acteren. Assist, actief in diverse zorgbedrijven, is een mooi voorbeeld. Zij proberen dingen klein uit en bij succes, schalen ze het snel op over alle zorgbedrijven.
Wat doe je zelf en wat niet?
Als laatste onderdeel van focus is de afweging wat je zelf doet en wat niet. Mijn ervaring is dat je heel dicht bij je eigen kerncompetenties moet blijven. Zelf geloof ik daarom erg in partnerships waarin iedereen doet waar hij goed in is.
Heel leuk vind ik daarom het voorbeeld van Pantein of AxionContinu. Dankzij unieke partnerships tussen bedrijfsleven en zorg zetten zij met innovaties grote stappen. Zij focussen zich helemaal op de zorgverlening en voor het andere trekken zij partners aan. Daarover in een latere blog meer.
Heb lef!
'Als je echte innovatie wilt, dan moet je dus ook als zorgorganisatie zelf investeren in de toekomst' Overigens realiseer ik me dat deze 5 dingen makkelijker gezegd zijn dan gedaan. Het is niet eenvoudig. Dat besef ik mij heel goed. Zeker niet omdat betaaltitels in de zorg nog erg gericht zijn op prijs maal volume. Dit terwijl innovaties juist volume reduceren.
Als je echte innovatie wilt, dan moet je dus ook als zorgorganisatie zelf investeren in de toekomst. Zodat je flexibel bent en de juiste mentaliteit krijgt. Innoveren is dus vooral ook: lef hebben!
Zijn dit volgens u ook 5 succesfactoren? Of mist u er nog? Ik ben heel benieuwd hoe u erover denkt. Via Twitter of LinkedIn hoor ik het graag!
