Alleen maar niet eenzaam
Een van de meest pijnlijke dingen van het ouder worden, is misschien wel het feit dat je op enig moment alleen komt te staan. Alleen omdat je partner er niet meer is. Alleen omdat familie ver weg woont en je geen beroep op hen wilt doen want ‘zij hebben het al zo druk.’ En alleen omdat goede vrienden ook ouder worden en daardoor ook minder mobiel zijn. Eenzaamheid is geen ziekte in de engste zin van het woord, maar wel iets dat we in mijn ogen heel serieus moeten nemen en moeten voorkomen waar mogelijk.
Verzorgingshuis van toen
Zo’n 17 jaar geleden mocht ik als assistent helpen in het verzorgingshuis bij mijn ouders om de hoek. Eerst als schoonmaker en later bij de ondersteuning van bewoners door het doen van licht verzorgende werkzaamheden. Iemand uit bed halen. De kleding voor de dag uitzoeken. Een ontbijtje maken. Allemaal dagelijkse rituelen waar ik mee te maken kreeg, maar tegelijk ook rituelen waarbij ik toetrad tot de persoonlijke ruimte van mensen en ik besefte hoe belangrijk contact is.
Realiteit van alledag
“Heb je lekker geslapen?” of “Hoe laat kom je thuis? Dan houd ik rekening met je als we gaan eten?”. Zijn dit ook voorbeelden van zinnen die u als eerste zegt als u wakker wordt? Bijvoorbeeld tegen uw kinderen of tegen uw partner. Hoe zou het zijn als je alleen wakker wordt en deze alledaagse dingen niet meer kunt zeggen? Of misschien nog wel erger. Als niemand dit soort dingen meer aan je vraagt.
Terwijl ik het schrijf, krijg ik er kippenvel van.
Voor heel veel ouderen die alleen thuis wonen is de situatie zoals hiervoor genoemd de realiteit van alledag. Zij hebben niet altijd meer iemand die ze in de ochtend vraagt hoe het met ze gaat. Of iemand waarmee ze rekening kunnen houden later op de dag.
Extreem eenzaam
‘Deze zomer maakte Unie KBO nog de melding dat 200.000 ouderen extreem eenzaam zijn’ De grootste Ouderenbond van Nederland, de Unie KBO, maakte deze zomer nog melding dat meer dan 200.000 ouderen extreem eenzaam zijn. Niet echt een kleine groep dus. En met hartverscheurende verhalen, zo bleek uit de documentaire die ik in 2011 maakte samen met Han Peekel waarin we 5 ouderen thuis bezochten. Zie een kort fragment hieronder:
Maken technieken als domotica en e-health nog eenzamer?
Toen ik met FocusCura begon was één van mijn drijfveren zorgoplossingen te creëren die ouderen helpen zo lang mogelijk zelfstandig en gelukkig thuis te blijven. Toch was er bij mij - en vele zorgverleners waarmee we in het begin pionierde met zaken als cContact best weleens de vraag of deze nieuwe vormen van zorg eenzaamheid niet in de hand werkten.
Maar al in 2006 bij een van de eerste projecten op dit gebied - het project Buuf! Overal Thuis! in Utrecht - deden we een hele interessante ontdekking. Door cContact uit te breiden met zaken als spelletjes, interactieve activiteiten en mogelijkheden voor (video)contact met andere ouderen, familie en vrienden kregen gebruikers juist extra mogelijkheden tot contact. Ineens konden ouderen anderen ontmoeten of heel gemakkelijk met familie contact hebben, ondanks dat ze ver weg woonden.
ThuisBingo: op de nieuwe contacten en gezelligheid
Zo is ook onze ThuisBingo geboren, een vast element voor mensen om eventjes met anderen samen een spelletje te spelen. En er zijn ook prachtige voorbeelden waarin ouderen Wordfeud spelen met hun kinderen. Op FaceBook ‘gluren’ naar oude bekenden. Of hun eigen stamboom weten te vinden via Google.
Zelf heb ik weleens met mijn eigen oma ‘ontbeten’ via cContact. Gewoon op een doordeweekse dag waarop we niet ‘Allemaal voorbeelden waar technologie eenzaamheid juist vermindert’ even langs konden gaan. Samen met mijn kindjes aten we met oma een eitje aan de andere kant van de iPad.
Allemaal voorbeelden waar technologie eenzaamheid juist vermindert. En waar er juist nieuwe contactmogelijkheden ontstaan, zowel virtueel als fysiek door nieuwe ontmoetingen.
En dit soort voorbeelden staan niet op zichzelf. In het onderzoek van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen dat werd uitgevoerd bij het Zorg op Afstand project van zorgorganisatie Sensire, zei maar liefst meer dan de helft van de respondenten zich minder eenzaam te voelen sinds ze via de iPad contact met de zorg en buitenwereld konden onderhouden. En daarnaast gaf 68% van de gebruikers aan ‘langer thuis te kunnen blijven wonen’ waarbij 64,5% zich veiliger voelt. Kortom, cijfers die er niet om liegen.
Een traan bij het zien van zijn zoon
Dat contact soms echt het verschil kan maken, realiseerde ik me pas echt bij het prachtige verhaal van een oude man. Een gebeurtenis die me altijd zal bijblijven. Deze meneer was zelf een ernstige COPD-patiënt, zuurstofafhankelijk en aan huis gekluisterd. Zijn zoon, een veertiger, kreeg echter op enig moment kanker en werd opgenomen in het ziekenhuis.
Al tijden hadden vader en zoon elkaar niet kunnen zien. De wijkverpleegkundige van Sensire besloot beeldzorg voor de vader in te zetten en tevens zijn zoon via cContact aan te sluiten. Het moment waarop ze elkaar via de videoverbinding sinds tijden weer zagen, was zo ontroerend. Beiden kregen tranen in de ogen.
Vanaf dat moment hebben ze elkaar elke dag gebeeldbeld. Ondanks dat ze alleen waren, hoefden ze zich dankzij de techniek niet meer eenzaam te voelen.
