Langer thuis wonen: wat komt daarbij kijken?

Thuis wonen: zolang we lichamelijk en geestelijk fit en gezond zijn is het vanzelfsprekend. Maar uit de cijfers blijkt dat we sowieso steeds langer thuis wonen, ook als we ongemakken beginnen te ervaren. Daarom leek het ons handig om eens op een rij te zetten wat er zoal bij komt kijken.

Zelfstandig wonen ouderen: cijfers en trends

In Nederland wonen ouderen lang zelfstandig thuis. Van de 85- tot 89-jarigen woont driekwart zelfstandig; van de 90- tot 95-jarigen nog altijd 60 procent. Het aantal mensen dat in een verzorgings- of verpleeghuis woont, daalt daarentegen al jaren. In 1980 woonde nog 20 procent van de 80-plussers in een verzorgings- of verpleeghuis; in 2010 nog maar 14 procent (bron: Sociale Vraagstukken).
Persoonlijke gezondheid is de belangrijkste factor bij de beslissing om al dan niet thuis te blijven wonen. Dit blijkt uit een SCP-rapport, waarvoor een grote groep 65-plussers 14 jaar lang werd gevolgd. Van de 65-plussers zonder chronische aandoening woont driekwart na 14 jaar nog zelfstandig. Van de mensen met een chronische aandoening is dat na 14 jaar slechts de helft. Van de mensen met dementie nog maar een derde.
Het overheidsbeleid is er al jaren op gericht om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. Dit blijkt onder meer uit de hervorming van de langdurige zorg en de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
Ook op het gebied van woningbouw probeert de overheid langer thuis wonen te stimuleren. Zo moeten er in Nederland elk jaar 44.000 geschikte woningen voor senioren bijkomen.

Woningen_Nederland-3.jpg

Woningaanpassing of verbouwing om langer thuis te wonen

Als u langer thuis wilt blijven wonen, dan zijn er allerlei aanpassingen aan de woning mogelijk die voor extra comfort, gemak en veiligheid zorgen. Denk bijvoorbeeld aan:

Installatie van een traplift
Ligbad vervangen door een (inloop)douche
Een verhoogde toiletpot
Drempels verwijderen of verlagen
Verbreden van de binnendeuren
Wandbeugels in de douche, het toilet en op andere plekken
Slaap- en badkamer verplaatsen naar de begane grond

Voor sommige aanpassingen kunt u mogelijk subsidie krijgen. Het is zeker de moeite waard om hiernaar bij uw gemeente te informeren.

Verhuizen naar een andere woning: zaken om op te letten

Is het niet mogelijk om uw bestaande woning aan te passen? Zijn de investeringen die u daarvoor moet doen te hoog? Of is de woonomgeving niet ideaal met het oog op de toekomst, bijvoorbeeld vanwege een gebrek aan voorzieningen? Dan kan verhuizing naar een andere woning uitkomst bieden. Enkele zaken om aandacht aan te besteden als u overweegt te verhuizen:

Kopen of huren? Deze beslissing is uiteraard mede afhankelijk van uw financiële mogelijkheden. Maar ook los daarvan is het verstandig om de voor- en nadelen van koop en huur goed tegen elkaar af te wegen. Wilt u bijvoorbeeld zelf verantwoordelijk zijn voor het onderhoud aan uw woning? En hoe zit het met de maandlasten?
In geval van een huurwoning: valt de huurwoning die u op het oog hebt in de sociale sector of in de vrije sector? En als er sprake is van huren in de sociale sector: hebt u dan recht op huurtoeslag? Het is verstandig om dit van tevoren goed uit te zoeken. Ook iets om rekening mee te houden: de leeftijdsgrens en andere voorwaarden die woningcorporaties hanteren voor het toewijzen van seniorenwoningen.
In geval van een koopwoning: kiest u voor bestaande bouw of nieuwbouw? Of misschien wel voor zelf bouwen op een eigen kavel? Breng al vooraf in kaart wat uw behoeften en mogelijkheden zijn als het gaat om de financiering. Kunt u de nieuwe woning met eigen geld bekostigen? Hebt u een hypotheek nodig? Komt u in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie? En wat zijn de fiscale consequenties van verschillende scenario’s?
Hoe zit het met de omgeving? Voelt u zich veilig in de omgeving die u op het oog hebt? Denk daarbij aan zaken als de verkeerssituatie en de straatverlichting, maar ook aan uw algemene gevoel van veiligheid. En hoe zit het met de voorzieningen zoals winkels, recreatiemogelijkheden en zorgvoorzieningen? Zijn die goed te voet bereikbaar, of eventueel met het openbaar vervoer?
De mogelijkheden van beschut wonen. Kunt of wilt u (in de toekomst) niet meer volledig zelfstandig wonen? Dan zijn er ook nog allerlei mogelijkheden op het gebied van beschut wonen. Dit zijn woonvormen tussen zelfstandig wonen enerzijds en het ouderwetse verzorgingshuis of bejaardenhuis anderzijds. Daarbij kunt u denken aan een aanleunwoning, wooncentrum, woon-zorgcomplex of serviceflat. Maar ook aan nieuwere vormen zoals de mantelzorgwoning of de zogeheten kangoeroewoning.

EvenlangsOmTeControlerendankzijpersonenalarmering.jpg

Zorg en hulp bij thuis wonen: de mogelijkheden op een rijtje

Langer thuis blijven wonen is stukken makkelijker als er af en toe iemand is die een handje kan helpen. Wat zijn de mogelijkheden op dit gebied?

Mantelzorg. Veel mensen vinden het prettiger om eerst hulp in hun eigen omgeving te zoeken, alvorens professionele hulp in te schakelen. Ook het overheidsbeleid is er tegenwoordig op gericht dat mensen hun zorg zoveel mogelijk zelf regelen, met behulp van hun eigen netwerk. Deze hulp van vrienden, buren en familie noemen we mantelzorg.
Gemeentelijke voorzieningen, ouderenverenigingen en vrijwilligers. In elke gemeente bestaan sociale voorzieningen en initiatieven waar u, al dan niet tegen betaling, gebruik van kunt maken. Denk aan geheugentrainingen, maaltijdvoorzieningen, boodschappendiensten, sportgroepen en spelletjesavonden. Vaak worden deze (mede) georganiseerd door ouderenverenigingen. Er zijn ook verschillende websites waar u in contact kunt komen met mensen die vrijwillig hun hulp aanbieden in de buurt, zoals wehelpen.nl en nlvoorelkaar.nl.
Hulp en ondersteuning vanuit de Wmo. Afhankelijk van uw persoonlijke situatie hebt u mogelijk recht op ondersteuning van uw gemeente. Daarbij kunt u denken aan hulp in de huishouding, aanpassingen aan uw woning, vervoersmogelijkheden of voorzieningen op het gebied van dagbesteding. Dit is geregeld in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Let op: voor hulp in het kader van de Wmo betaalt u altijd een eigen bijdrage. Ook gaat het alleen om ondersteuning zónder medisch karakter.
Thuiszorg en wijkverpleging. Hebt u op grond van uw lichamelijke toestand hulp of zorg van een professional nodig? Bijvoorbeeld voor het toedienen van medicijnen? Of hulp bij het douchen, wassen en aankleden? Hiervoor kunt u, in overleg met uw huisarts, een beroep doen op de thuiszorg of wijkverpleging. Deze vormen van zorg worden vergoed door uw zorgverzekeraar.

Technologische ontwikkelingen die thuis wonen makkelijker maken

Ontwikkelingen op het gebied van technologie, zogeheten domotica en eHealth, zorgen voor tal van nieuwe mogelijkheden. Niet alleen als het gaat om een veilige en comfortabele thuissituatie. Maar ook als het gaat om de zorgkwaliteit in de thuisomgeving. Zelf bieden wij op dit vlak verschillende oplossingen aan, waarmee we u helpen om langer zelfstandig thuis te wonen.

Personenalarmering. Met een systeem voor personenalarmering kunt u in geval van nood dag en nacht hulp inroepen. Van iemand uit uw omgeving of van professionele zorgverleners.
Woningtoegang. Met een oplossing voor woningtoegang kunnen maximaal 3 mantelzorgers/zorgverleners altijd makkelijk naar binnen. Hiervoor zijn verschillende systemen op de markt. Van sleutelkluisjes met pincode tot elektronische deuropeners die van buitenaf niet zichtbaar zijn.
Medicatiebegeleiding. Een mooi voorbeeld hiervan is een automatische medicijndispenser, waarmee u zelfstandig uw medicatie kan blijven innemen zonder dat er een zorgverlener langs hoeft te komen. Een signaal van het apparaat herinnert u eraan om de medicijnen in te nemen. Wanneer de medicatie niet wordt uitgenomen, dan neemt de zorg contact op om te kijken wat er aan de hand is.
Thuismeten/telemonitoring. Met telemonitoring kunt u zelf thuis belangrijke waarden meten, zoals uw bloeddruk, uw hartslag of uw glucose. Zo kan uw arts of verpleegkundige uw medische toestand beter in de gaten houden, terwijl u minder vaak naar het ziekenhuis hoeft.